การว เคราะห ข อสอบ ( Item Analysis )

Transcription

1 การว เคราะห ข อสอบ ( Item Analysis ) เร ยบเร ยงโดย พ.ท.หญ ง ปวรส บ ตะเข ยว การว เคราะห ข อสอบ เป นการตรวจสอบค ณภาพของข อสอบเป นรายข อ เพ อพ จารณาว า ข อสอบแต ละข อน น ม ระด บความยากหร อค าความง าย ( Difficulty index or Easiness ) และค า อ านาจจ าแนกของข อสอบ ( Disciminant index ) เพ ยงใด รวมท งพ จารณาถ งประส ทธ ภาพของ ต วลวงในข อเล อกตอบของข อสอบข อน นด วย ผลการว เคราะห จะท าให ทราบว าข อสอบแต ละข อม ความเหมาะสมมากน อยเพ ยงใด ข อสอบท ม ค ณภาพจะสามารถน าไปว ดและประเม นผลได อย าง เท ยงตรงและเช อม นได ข อสอบท จะว เคราะห ค ณภาพรายข อ ล กษณะข อสอบจะเป นแบบเล อกตอบ แบบถ ก ผ ด หร อแบบเต มค าส น ๆ ก ได แต ต องม ร ปแบบเด ยวก นท งฉบ บ ซ งม ว ธ ว เคราะห 2 แบบ ค อ 1. การว เคราะห ข อสอบแบบเล อกตอบแบบอ งกล ม เป นการว เ คราะห ข อสอบท ใช ผลการสอบไปประเม นแบบอ งกล ม โดยน าความแตกต าง ระหว างบ คคลมาเป นแนวค ดในการประเม นผล การว เคราะห ข อสอบแบบอ งกล มน จ งเป นการ ว เคราะห โดยน าผลคะแนนของผ เร ยนแต ละคนไปเปร ยบเท ยบก บผลคะแนนของผ เร ยนคนอ น ๆ ใน กล มเด ยวก น เพ อจ าแนกคนท เร ยนเก งออกจากคนท เร ยนอ อน ด ชน บ งช ค ณภาพของข อสอบส าหร บแบบสอบอ งกล ม ได แก ระด บความยากง าย ( p ) และอ านาจจ าแนก ( r ) ซ งข อสอบท ด น น นอกจากจะต องม ระด บความยากง ายพอเหมาะแล ว จะต องม อ านาจการจ าแนกท ด ด วย 1.1 ระด บความยากง าย ( p ) หมายถ ง ส ดส วนของจ านวนผ ท ตอบข อสอบได ถ กต อง ต อจ านวนผ ท ตอบข อสอบท งหมด หร อหมายถ งจ านวนร อยละของผ ตอบข อสอบน น ๆ ถ ก ต วอย างเช น ค า p = 0.30 แสดงว า จ านวนผ ตอบ 100 คน ม ผ ท ตอบข อน น ๆ ถ ก 30 คน ค าความยากง ายจะม ค าระหว าง 0 ถ ง 1.00 ในการพ จารณาค าความยากง ายน น ถ าข อสอบม ค าความยากง ายส ง เช น p = 0.95 แสดงว า ม ผ ตอบถ กจ านวนมาก จ งถ อว าเป นข อสอบท ง าย แต ในทางกล บก น ถ าข อสอบม ผ ตอบ ถ กน อย เช น p = 0.15 แสดงว า เป นข อสอบท ยาก ข อสอบท ด จะม ระด บความยากง าย เท าก บ 0.5 ซ งจะท าให เก ดค าอ านาจการจ าแนก ส งส ดและม ความเท ยงส ง อย างไรก ตามในการสอบว ดความร ผลการเร ยนโดยท วไป ม กน ยมให ม ข อสอบท ม ระด บความยากง ายในระด บต าง ๆ ปะปนก นไป โดยจ ดให ม ข อสอบม ค าความยากง าย

2 พอเหมาะ ( p ม ค าใกล เค ยง 0.5 ) เป นส วนใหญ รวมท งให ม ข อสอบท ค อนข างยากและค อนข าง ง ายอ กจ านวนหน ง แต ถ าเป นการสอบแข งข นเพ อค ดเล อกผ ท ม ความร ความสามารถควรม ส ดส วน ของข อสอบท ยากส งข น ท งน ข อสอบท ด ควรม ค าความยากง ายระหว าง ในข อสอบ ประเภท 4 ต วเล อก ส วนข อสอบประเภทถ ก ผ ด ค าความยากง าย ควรอย ระหว าง ( Nunnally, อ างถ งใน เยาวด รางช ยก ล ว บ ลย ศร, 2552, หน า ) เกณฑ การแปลความหมายค าความยากง าย ( p ) ของข อสอบ ( ล วน สายยศ และ อ งคณา สายยศ, 2543, หน า 185 ) ความยากง ายของข อสอบ ( p ) ความหมาย ง ายมาก ( ควรปร บปร งหร อต ดท ง ) ค อนข างง าย ( ด ) ยากพอเหมาะ ( ด มาก ) ค อนข างยาก ( ด ) ยากมาก ( ควรปร บปร งหร อต ดท ง ) 1.2 อ านาจจ าแนก ( r ) หมายถ ง ความสามารถของข อสอบในการจ าแนกหร อแยกให เห นความแตกต างระหว างผ สอบท ม ผลส มฤทธ ต างก น เพ อท จะใช พยากรณ หร อบ งช ความแตกต าง ท เห นช ดในด านความสามารถ เช น จ าแนกคนเก งก บคนอ อนจากก นได โดยถ อว าคนเก งควรท า ข อสอบข อน นได ส วนผ ท อ อนไม ควรท าข อสอบข อน นได อ านาจจ าแนกของข อสอบ จะม ค า ต งแต - 1 ถ ง + 1 ค าอ านาจจ าแนกท ด ควรม ค าต งแต 0.2 ข นไป กรณ ท ค า r ต ดลบ แสดงว า ข อสอบข อน นจ าแนกกล บ คนเก งท าไม ได แต คนอ อน ท าได ถ อว าเป นข อสอบท ไม ด ควรต ดท ง นอกจากน อาจารย ผ สอนควรตรวจสอบการจ ดการเร ยน สอนของตน ว าเพราะเหต ใดผ ท เร ยนเก งจ งไม เข าใจในเร องท สอน เกณฑ การแปลความหมายค าอ านาจจ าแนก ( r ) ของข อสอบ อ านาจจ าแนกของข อสอบ ( r ) ความหมาย อ านาจจ าแนกด มาก อ านาจจ าแนกด อ านาจจ าแนกพอใช อ านาจจ าแนกต า (ควรปร บปร งหร อต ดท ง ) อ านาจจ าแนกต ามาก ( ควรปร บปร งหร อ ต ดท ง ) 2

3 ประส ทธ ภาพของต วลวง 1. ส ดส วนของผ ท เล อกต วลวง ( P w ) หมายถ ง ส ดส วนของจ านวนคนท เล อกต วลวง น น ๆ เช น ข อสอบข อหน งม คนสอบ 100 คน ม คนเล อกต วลวง ก. 25 คน แสดงว า ส ดส วน ผ เล อกต วลวง ก. = 0.25 หร อ 25% P w จะม ค า 0 ถ ง 1 ต วลวงท ด ควรม ค า P w ต งแต 0.05 ข นไป 2. อ านาจจ าแนกของต วลวง ( r w ) หมายถ ง ผลต างระหว างส ดส วนของคนในกล ม อ อนท เล อกต วลวงก บส ดส วนของคนในกล มเก งท เล อกต วลวงน น ๆ r w ม ค าต งแต -1 ถ ง 1 ต วลวงท ด ควรม ค า r w ต งแต 0.05 ข นไป การเล อกข อสอบจากผลการว เคราะห ข อสอบ เม อว เคราะห ข อสอบได ค าความยากง ายและอ านาจการจ าแนกแล ว ควรน ามาจ ดท า กราฟ ซ งจะแสดงการกระจายของข อสอบและช ให เห นว า ข อสอบข อใดบ างท อย ในเกณฑ ใช ได หร อใช ไม ได ต วอย าง : กราฟแสดงการกระจายของข อสอบตามผลการว เคราะห ข อสอบ ระด บความยาก ( p ) ง ายเก นไป จ าแนกต า ง ายเก นไป แต จ าแนกได ยากง ายพอเหมาะ แต จ าแนกได ต า เป นข อสอบท ใช ได 0.2 ยากเก นไป จ าแนกต า ยากเก นไป แต จ าแนกได อ านาจจ าแนก

4 4 2. การว เคราะห ข อสอบแบบเล อกตอบแบบอ งเกณฑ การว เคราะห ข อสอบแบบอ งเกณฑ ม จ ดม งหมายเพ อด ว าผ เร ยนม ความร ความสามารถ อะไรบ าง หร อผลท เก ดจากการเร ยนการสอนตามเกณฑ หร อมาตรฐานท ต งไว เพ ยงใด มากกว าท จะ เปร ยบเท ยบก บกล มว าใครเก งกว าใคร เน องจากการว เคราะห ข อสอบแบบอ งเกณฑ เก ยวข องก บ ประส ทธ ภาพในการว ดผลของการจ ดการเร ยนการสอนโดยตรง ถ าหากอาจารย ใช ข อสอบช ด เด ยวก นทดสอบก อนเร ยน ( Pre Test ) และหล งเร ยน ( Post Test ) ข อสอบอ งเกณฑ ท ม ประส ทธ ภาพ ควรต งอย บนสมมต ฐานท ว า กระบวนการเร ยนการสอนจะส งผลโดยตรงต อการ เร ยนร ของผ เร ยน เม อการเร ยนการสอนส นส ดลง ควรม ผ ตอบถ กมากกว าก อนเร ยน จ งเก ดแนวค ด ของด ชน ความไวของผลการเร ยนการสอนเก ดข น ด ชน บ งช ค ณภาพของข อสอบส าหร บแบบสอบอ งเกณฑ ได แก ความสอดคล อง ระหว างข อสอบก บจ ดม งหมาย ( Item Objective Congruence : IOC ) ความยากของข อสอบ ( Item Difficulty : P i ) และอ านาจจ าแนกหร อด ชน ความไว ( Sensitivity Index : S i ) 2.1 ความสอดคล องระหว างข อสอบก บจ ดม งหมาย ( IOC ) หมายถ ง ล กษณะของ ข อสอบท เป นต วแทนของจ ดม งหมายการเร ยนร ท ก าหนดไว ว ธ การว ดความสอดคล องสามารถ ท าได โดยอาศ ยการต ดส นของผ ทรงค ณว ฒ ไม ต ากว า 3 คน เป นผ พ จารณา เช น ให ผ ทรงค ณว ฒ ประเม นค าความสอดคล องของข อสอบแต ละข อก บจ ดม งหมายการเร ยนร ท ม งว ดโดยใช มาตราส วน แบบประเม นค า 5 ระด บ ( Likert Scale ) แล วน ามาค านวณหาค าเฉล ย ถ าค าเฉล ย ( ) 4.00 จะถ อว าสอดคล อง หร อถ าใช แบบประเม นค า 3 ระด บ จะถ อว าข อสอบน นสอดคล องก บ จ ดม งหมายเม อ 80% 2.2 ความยากของข อสอบ ( Item Difficulty : P i ) หมายถ ง ส ดส วนของผ ตอบ ข อสอบข อน น ๆ ได ถ กต อง โดยพ จารณาจากกล มท ได เร ยนเร องน นมาแล ว ก บกล มท ไม ได เร ยน เร องน น ข อสอบท ง ายส าหร บกล มท เคยเร ยน สามารถเป นข อสอบอ งเกณฑ ท ด ได เพราะอาจารย ผ สอนสามารถจ ดการเร ยนการสอนให ผ เร ยนส วนใหญ เก ดการเร ยนร และท าข อสอบได หร ออาจเป น เพราะข อสอบง ายเก นไป จ งท าให ผ เร ยนตอบถ กจากความร เด มโดยไม ได เร ยนร เพ มเต ม ค า P i จะ อย ระหว าง 0 ถ ง 1 ด งน น การว เคราะห ข อสอบอ งเกณฑ จ งจ าเป นต องตรวจสอบว า ก อนเร ยนม ส ดส วน ของค าตอบถ กมากน อยเพ ยงใดเพ อน าผลมาเปร ยบเท ยบก นตอนหล งเร ยน การว เคราะห ข อสอบแบบอ งเกณฑ จะพ จารณาค าความยากของข อสอบแตกต างจาก แบบอ งกล ม เน องจากไม ได เน นท จะน าค าความยากง ายมาเพ อเล อกข อสอบ แต จะเน นท ค ณภาพใน การสอน กล าวค อ ถ าอาจารย ย งไม ได สอนเน อหาน น ข อสอบควรจะยาก ค อ ม ค า P i ต า แต ถ า

5 ได สอนแล วและสอนอย างม ประส ทธ ภาพส งผลให ผ เร ยนเก ดการเร ยนร ข อสอบควรจะง าย ค อ ม ค า P i ส ง ล กษณะข อสอบอ งเกณฑ ท ด ควรม ค าความยากของข อสอบ ด งน ( ศ ร ช ย กาณจนวาส, 2552 หน า 243 ) กล มผ เร ยน ความยากของข อสอบ ( P i ) 1. กล มท เคยเร ยนมาแล ว - ควรม ค า P i ส ง ( ) - ถ า P i < 0.70 ควรปร บปร งหร อต ดท ง 2. กล มท ย งไม เคยเร ยน - ควรม ค า P i ต า ( ) - ถ า P i > 0.5 แสดงว า ข อสอบง ายเก นไป ( ควรปร บปร งหร อต ดท ง ) 2.3 อ านาจจ าแนกหร อด ชน ความไว ( Sensitivity Index : S i ) หมายถ ง ผลต าง ระหว างส ดส วนของผ ท ตอบถ กหล งเร ยน ก บส ดส วนผ ท ตอบถ กก อนเร ยน S i ม ค าระหว าง -1 ถ ง 1 ค า S i ควรม ค าเป นบวก ย งเข าใกล 1 ย งม ความไว ซ ง แสดงว าข อสอบข อน นสามารถจ าแนกผ รอบร จากผ ไม รอบร ได ด และสามารถจ าแนกการสอนได อย างม ประส ทธ ภาพ ด งน น อ านาจจ าแนกหร อด ชน ความไวของข อสอบ ( S i ) ควรม ค า > 0 ล กษณะข อสอบอ งเกณฑ ท สามารถจ าแนกการสอนได อย างม ประส ทธ ภาพ ควรม ค า S i ด งน ( พ ช ต ฤทธ จร ญ, 2552, หน า 145 ) อ านาจจ าแนกหร อด ชน ความไวของข อสอบ ( S i ) - ต งแต 0.40 ข นไป ซ งค า S i น จะแตกต างจากค าอ านาจจ าแนก ( r ) ของข อสอบแบบอ งกล ม ค อ ค า อ านาจจ าแนก ( r ) ของข อสอบแบบอ งกล ม เป นด ชน ท ช ให เห นว า สามารถจ าแนกคนท ม ผลส มฤทธ ทางการเร ยนส งและต าได มากน อยเพ ยงใด ข อจ าก ดของด ชน ความไว 1. ต องสอบ 2 คร ง ค อ ก อนเร ยนและหล งเร ยน จ งจะค านวณค าได 2. S i ท ม ค าต าหร อม ค าเป นลบ อาจเป นผลจากข อสอบหร อการจ ดการเร ยนการสอน ไม ม ประส ทธ ภาพ 3. กรณ ท ม ระยะห างระหว างการสอบคร งแรกและคร งท 2 ใกล ก น ค าตอบหร อ คะแนนคร งหล งอาจได ร บอ ทธ พลจากการสอบคร งแรกได 5

6 ประส ทธ ภาพของต วลวง เม อสร างข อสอบอ งเกณฑ แบบหลายค วเล อก ( Multiple Choices ) ผ ท เล อกต วลวง ถ อว า ตอบผ ด ซ งแสดงให เห นว า ผ น นย งไม ส มฤทธ ผลตามเป าหมายของ การว ด ในการว เคราะห ประส ทธ ภาพต วลวงท าโดยการตรวจสอบความถ ของผ ท เล อกต วลวงน น ๆ และควรด จากผลการสอบก อนเร ยน ( Pre Test ) ถ าต วลวงใดม ผ เล อกในส ดส วนท ส ง ถ อว าเป น ต วลวงท ใช ได แต ถ าต วลวงใดม ผ เล อกน อย แสดงว าต วลวงน นขาดประส ทธ ภาพ สมควรท จะต อง ม การปร บปร งแก ไขให ด ข น ( ศ ร ช ย กาญจนวาส, 2552 หน า 241 ) และต วลวงท จ ดว าเป นต วลวง ท ด น น ผ ท เร ยนอ อนควรจะเล อกตอบมากกว าผ ท ม ผลการเร ยนด ประโยชน ของการว เคราะห ข อสอบ 1. ท าให ทราบข อม ลพ นฐานของต วข อสอบและค าตอบ รวมถ งข อสอบแต ละข อได ท า หน าท ว ดผลส มฤทธ อย างม ค ณภาพเพ ยงใด 2. ช ให เห นถ งจ ดอ อนท ผ สอนหร อผ เร ยนต องปร บปร งแก ไข เพ อพ ฒนาความสามารถ และท กษะของผ เร ยนให เป นตามท คาดหว ง 3. เป นพ นฐานส าค ญในการปร บปร งพ ฒนาการเร ยนการสอน โดยเฉพาะอย างย งด าน พฤต กรรมการเร ยนร ท เหมาะสมส าหร บเน อหาว ชาน น ๆ 4. ช วยเพ มท กษะในการสร างข อสอบ ท าให ทราบถ งอ านาจการจ าแนก ระด บความยาก ง าย ประส ทธ ภาพของต วลวง ตลอดจนการเข ยนข อสอบในล กษณะใดจ งจะได ข อสอบท ด 5. ท าให สามารถค ดเล อกข อสอบท ม ค ณภาพมารวมเป นฉบ บข อสอบท ด สามารถจ ดท า ข อสอบค ขนานและเป นรากฐานส าค ญในการพ ฒนาแบบสอบมาตรฐาน 6 บทสร ป ข อสอบท ด ควรม ค าความยากง ายท เหมาะสมและม อ านาจจ าแนกส ง ค าเฉล ยความยากง าย ของข อสอบท งฉบ บ ควรม ค าประมาณ 0.50 แต อย างไรก ตามในการค ดเล อกข อสอบจะต อง ค าน งถ งความสมด ลระหว างข อสอบท ม สถ ต เหมาะสมก บข อสอบท ว ดครอบคล มจ ดประสงค และ เน อหาท ต องการด วย บางคร งอาจม ความจ าเป นท จะต องใช ข อสอบท ม อ านาจการจ าแนกไม ส งน ก เพ อให ม ข อสอบท ว ดครอบคล มเน อหาท ต องการ 1. การว เคราะห ข อสอบแบบเล อกตอบแบบอ งกล ม - ระด บความยากง าย ( p ) ถ าค า p ย งมากข อสอบข อน นจะง ายและค า p ย งน อย ข อสอบ น นจะยาก ท งน ข อสอบท ด ควรม ค า p ระหว าง

7 7 - อ านาจการจ าแนก( r ) เป นการจ าแนกผ เร ยนออกจากก นตามระด บความร ความสามารถ ค า r ควรม ค าต งแต 0.20 ข นไป 2. การว เคราะห ข อสอบแบบเล อกตอบแบบอ งเกณฑ โดยการตรวจสอบค าด ชน ความไว ( S i ) ของผลการเร ยน จะช วยสะท อนให เห นถ งความสามารถก อนเร ยนก บผลการเร ยนร หล งการ เร ยนการสอนแล ว ข อสอบท ด ควรม S i ต งแต 0.40 ข นไป ผลการว เคราะห ข อสอบ ถ าพบว า ข อสอบไม ม ค ณภาพควรกล บมาพ จารณาว า เก ดจาก สาเหต ใด ข อค าถามไม ม ความเป นปรน ยหร อไม รวมท งต องพ จารณาท ต วเล อกด วยว า เป นไปตาม หล กการเข ยนข อสอบท ด หร อไม และด าเน นการปร บปร งข อสอบ รวมท งน าไป Try out อ กคร ง เพ อว เคราะห ประส ทธ ภาพของข อสอบต อไป ************************************************************** เอกสารอ างอ ง พ ช ต ฤทธ จร ญ. ( 2552 ). หล กการว ดและประเม นผลการศ กษา. ( พ มพ คร งท 5 ). กร งเทพฯ : เฮาส ออฟ เคอร ม สจ าก ด. เยาวด รางช ยก ล ว บ ลย ศร. ( 2552 ). การว ดผลและการสร างแบบสอบผลส มฤทธ. ( พ มพ คร งท 8 ). กร งเทพฯ : โรงพ มพ แห งจ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย. ล วน สายยศ และ อ งคณา สายยศ. ( 2543 ). เทคน คการว ดผลการเร ยนร. ( พ มพ คร งท 2 ). กร งเทพฯ : ส ว ร ยาสาส น. ศ ร ช ย กาญจนวาส. ( 2552 ). ทฤษฎ การทดสอบแบบด งเด ม ( Classical Test Theory ). ( พ มพ คร งท 6 ). กร งเทพฯ : โรงพ มพ แห งจ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย.